Bilgi PAYLASIM Sitemiz

BIOS hakkında performansını arttırma ve iyi bir bilgi :

Bilgisayarınızda hangi işletim sistemi yüklü olursa olsun, aslında arka planda çalışmakta olan bir işletim sistemi daha var. Mavi ekran vermeden, göçmeden, cihaz sürücüsü istemeden sessiz sedasız işini yapan bu alçak gönüllü işletim sisteminin, bilinen adı ile BIOS’un ne olduğunu gelin birlikte öğrenelim

Bilgisayarın ayrılmaz bir parçası olduğu halde, hep arka planda kalan, acemileri “aman kurcalama, bozarsın” diye korkuttuğumuz şu BIOS, aslında o kadar da karmaşık bir şey değil. Üstelik, bir kere BIOS’a hakim oldunuz mu, sisteminize ince ayar çekmek yada sorun gidermek için yapabilecekleriniz de fazlasıyla artıyor.
BIOS kelimesi bir kısaltma, uzun hali ise Basic Input/Output System, yani Temel Giriş/Çıkış Sistemi. Temelde BIOS bir program, ama bilgisayarımıza yükleyip çalıştırdığımız diğer programlardan yerleştiği yer ve işlevleri açısından farklı.
Öncelikle, BIOS sisteminizin ayrılmaz bir parçası, sisteminizi kapatsanız da, diskinizi formatlasanız da BIOS yerli yerinde duruyor. Bunun nedeni de, BIOS’un diskte değil, anakart üzerine monte edilmiş, salt okunabilir bir ROM bellek yongasında kayıtlı olması. Sadece okunabilir desek de, BIOS’un kayıtlı olduğu yongaya yeni bir BIOS yüklemek mümkün, ama bu konudan daha sonra bahsedeceğiz.
BIOS yazılımı, diğer yazılımlarınızın aksine dilerseniz vazgeçebileceğiniz bir opsiyon değil, sistem çalıştığı anda çalışmaya başlayan, sistemin temel bir yapı taşı. Dahası, BIOS tam olarak sisteminize göre ayarlanmış bir yazılım, bu nedenle de her anakartın BIOS’u kendine özel.
En yeni, en modern PC’lerdeki BIOS’lar bile aslında çok eski yazılımlar. BIOS’un çekirdek fonksiyonları 1981’de çıkmış olan IBM PC’ye dayanıyor ve bu fonksiyonlar halen değişmiyor, sisteminiz ne kadar yeni olursa olsun.
BIOS’un büyük kısmı, sisteminizi ilk açtığınızda çalışır, görevini tamamlar ve işletim sisteminiz görevi devraldığında BIOS sessizce kenara çekilir. Buna rağmen görevi bitmiş sayılmaz, çünkü sistemin çok derinlerindeki kimi işlevler ve enerji tasarruf fonksiyonları hala BIOS’un sorumluluğundadır. Sisteminizde bir sorun çıkmadığında, yada yeni taktığınız bir donanım, başka bir donanım ile çakışmadıkça BIOS’un arka planda çalıştığını farketmezsiniz bile.
Bir kullanıcı olarak BIOS’un sizi en çok ilgilendirecek kısmı, aslında normalde BIOS’un bir fonksiyonu olarak da düşünülmemiş olan System Setup, yani Sistem Ayarları kısmıdır. Bir çok ekrandan oluşan bu ayar sisteminde, sisteminizin bir çok parçasına erişebilir, işlemci ve bellek hızından, modeminizin kullandığı IRQ’ya kadar her detaya hükmedebilirsiniz.
Bu yazıda hem BIOS’un nasıl çalıştığından bahsedeceğiz, hem de Setup ekranının bazı merak edilen ama pek bilinmeyen seçeneklerinin ne işe yaradıklarını göreceğiz.
BIOS Nasıl Çalışır?

İlk olarak tasarlandığında BIOS’un 4 fonksiyonu vardı: Sisteminiz her açıldığında, temel bir donanım kontrolü yaparak bir arıza olup olmadığını tespit etmek (Power On Self Test – POST), sistem çalıştıktan sonra RAM belleği devamlı olarak tazelemek (bu, artık yonga seti tarafından gerçekleştiriliyor).
Diğer iki temel fonksiyondan biri, sistem açıldığında bazı ufak RAM bloklarını rezerve edip, bu bloklara sisteminiz hakkında bilgiler yazmak. Bunun amacı da, yazılımlarınızın sisteminizdeki donanımlar hakkında bilgi sahibi olabilmesi, örneğin bir yazılımın, bellekteki belli bir alana bakarak kaç GB’lık bir disk kullandığınızı ve kaç tane diskinizin olduğunu anlayabilmesi. Bu bloklara BIOS Data Area deniyor.
Temel BIOS işlevlerinden sonuncusu ise, yazılımlarınızın donanımınız ile iletişebilmesini sağlamak, böylece adını aldığı işlemi, temel giriş/çıkış işlevlerini gerçekleştirmek.
Günümüzde, gelişmiş işletim sistemleri BIOS’un yaptığı bir çok işi üzerlerine almış durumdalar. BIOS hala var ve temel işlemler için gerekli, ama işletim sistemleri çoğu BIOS parametresini de es geçebiliyorlar. Örneğin, BIOS’un Setup ekranına girip, sisteme takılı disklerinizden birisini devre dışı bıraksanız da, Windows’a girdiğinizde diskin yerli yerinde olduğunu görebiliyorsunuz.
Sistem Açılırken

BIOS’un ilk işlevi, sistemin açılmasını sağlamak. Eğer işlemcinize bir şeyler yapmasını söylemezseniz, anakartınızın üzerine kendi başına, bir şey yapmadan çalışıp duracaktır. Oysa BIOS, işlemcinize ilk temel komutları vererek, sistemin açılış sürecini başlatır. POST işlemi tamamlandıktan sonra da kontrolü diğer programlara bırakır. Bu sayede PC’lerimizin evrensel olması sağlanır, yani işletim sistemine özel BIOS’a gerek kalmaz. BIOS işini yapıp kontrolü devreder, ondan sonra işi ister Windows XP devralır, ister Linux, ister BeOS.
Şu CMOS Denilen Şey?

Bazı yerlerde “CMOS Setup” yada “CMOS’u sıfırladım” gibi ifadeler okumuş, duymuş olabilirsiniz. BIOS derken şimdi nereden çıktı bu CMOS, gelin bakalım.
Biraz önce söylediğimiz gibi, BIOS, sadece okunabilir bir ROM bellek yongasında kayıtlıdır. Bu durumda, BIOS’da yaptığınız ayarları kaydetmek için bir yer gerekiyor tabii ki. İşte CMOS burada devreye giriyor. CMOS, uzun ismi Complimentary Metal Oxide Semiconductor olan bir bellek çeşidi. BIOS’un ayar ekranlarına girip yaptığınız değişiklikler, bu CMOS yongasına kaydediliyor. Sistem kapatıldığında yonganın içindeki bilgiler kaybolmasın diye de anakartınızın üzerinde bir pil var, bu pil CMOS yongasını yıllarca besleyebiliyor. Hani bazen kullanıcıların “BIOS, yaptığım sistem ayarlarını kaydetmiyor, sistem her açıldığında ayarlar sıfırlanıyor” şikayetlerini duyarsınız. İşte bu şikayetlerin nedeni ya CMOS’un arızalı olması, yada pilin bitmiş olması nedeni ile içine kaydedilen bilgileri unutması.
Öneri:Gigabyte’in anakartlarında BIOS’u saklamak bir değil iki tane Flash ROM yongası var. Birisi bozulursa, diğeri işi devralıyor.
BIOS’u sıfırlamak

Kimi zaman kullanıcılara BIOS Setup’da yanlış bir ayar yaparlar ve sistemleri açılmaz olur. İşte o zaman “BIOS’u sıfırla” diye akıl veririz. Aslında önerdiğimiz şey BIOS’un sıfırlanması değil, bunu yapabilseydik sistemimiz çalışmaz olurdu. Burada kastedilen şey, BIOS ayarlarının kaydedildiği, az önce tanıttığımız CMOS’un içerdiği verileri sıfırlamak, sistemin varsayılan ayarlar ile açılmasını sağlamak.
Güncel anakartların üzerinde “CMOS Clear” yada “CLR RTC” gibi etiketlenmiş bir köprü bulunur, bu köprü genelde BIOS’un kayıtlı olduğu Flash ROM yongasının yakınındadır. Bu köprünün yerini bulmanın en kolay ve garantili yolu, anakartınızın kitapçığına başvurmaktır. Bu köprüyü kapattığınızda, yani jumper dediğimiz ufak parça yada bir tornavida ucu yardımızla içi ucu birleştirdiğinizde, CMOS’da kayıtlı tüm bilgiler gider, sisteme yaptığınız bütün ince ayarlar sıfırlanır.

Anakartınızın üzerindeki saat pili, sistem kapansa bile CMOS bilgilerinin silinmemesini sağlıyor.
Hemen yanındaki sarı renkli jumper’ın konumunu değiştirmeniz, CMOS’un içindeki tüm bilgilerin silinmesine neden olacaktır.
BIOS’a Erişim

BIOS’un sahip olduğu sistem ayar ekranlarına erişimin en yaygın yolu, sisteminiz açılırken DEL tuşuna basmak. Zaten sisteminiz açılırken beliren “Press DEL to enter Setup” yazısı mutlaka gözünüze takılmıştır, işte o yazı size BIOS’a girişin yolunu gösteriyor. Kimi anakartlarda Setup ekranına ulaşmak için DEL tuşu yerine ESC, F1 yada F2 tuşlarına basıldığı da oluyor, ama en yaygın yöntem DEL tuşuna basmak.

çııÖÖçşGüncel bir anakartın standart açılış ekranı. Bu noktada PC’yi kontrol etmekte olan olan şey BIOS.
İşte bu ekranda DEL tuşuna basmanız, sizi System Setup menülerine ulaştıracaktır.
Bazı Gizemli BIOS Ayarları

BIOS’un System Setup ekranlarında bütün ayarları bu kısıtlı sayfalarda aktarmak mümkün değil. Biz bütün ayarları sıralamak yerine, çok sık rastlanan, ama ne işe yaradıkları tam bilinmeyen, üzerlerinde bazı efsaneler dolaşan bazı gizemli ayarlardan bahsetmek, onların ne işe yaradıklarını anlatmayı tercih ediyoruz.
AGP Aperture Size: BIOS ayarlarının en çok tartışılanlarından biridir AGP Aperture Size. Çoğu zaman, performansa büyük etkisi olduğu yolunda yada belleği tükettiği yönünde yanlış inanışlar vardır. Oysa durum böyle değil. AGP sistemi sayesinde, ekran kartınız, sistem belleğinizin bir kısmını sanki kendi üzerindeki bellekmiş gibi kullanabilir. İşte AGP Aperture Size, ekran kartının sistem belleğinin ne kadarını kendisi için kullanabileceğini belirliyor. Yanlış anlamayın, burada belirlenen bir limit, yani bu miktarda belleği direkt olarak bloke etmiyorsunuz. Ekran kartı, bu miktara kadar olan bellek alanına gerek duyarsa ulaşabileceğini anlıyor bu limit sayesinde. Örneğin ekran kartınızda 64MB bellek var, Aperture Size olarak da 64MB seçerseniz, uygulamalar sistemde toplam 128MB grafik belleği olduğunu düşünüyorlar. AGP Aperture Size’ın performansa etkisi olduğu iddia edilsede, bu etki günümüz uygulamalarında ciddi düzeyde değildir. Tek dikkat edeceğiniz şey, miktarını ekran kartınızın RAM miktarından az, sisteminizdeki bellek miktarından ise fazla tutmayın.
AGP Driving Control: Özellikle AMD işlemciler için tasarlanmış anakartlarda çok rastlanan bir ayardır. Bu ayar üzerinde de efsaneler dolaşır, kullanıcılara “filanca değere getirirseniz daha iyi olur” gibi asılsız tavsiyelerde bulunulur. Oysa gerçekte, ekran kartınızı çalıştırmakta bir sorun yaşamadığınız sürece bu değerle oynamanıza gerek yoktur.
Power On After AC Failure: Bazı kullanıcılarımız “sabah kalktım ki sistem kendi kendine açılmış, nasıl olur” diye sorularlar. Bu işin sırrı işte bu seçenekte gizli. İsminin “PWR On After PWR Loss” gibi çeşitli varyasyonları olabilen bu seçenek, sistemin bağlı olduğu şehir elektriği kesilir, sonra yine gelirse sistemin kendi kendine çalışmaya başlayıp başlamamasını ayarlar. Eğer bu seçeneği “On” yada “Enabled” yaparsanız, elektrik kesilip tekrar geldiğinde sistem kendi kendine açılır, siz de sistemi çalışır durumda bulursunuz. Yeni anakartlarda bu madde için bir de "Previous State" seçeneği var. Bunu seçerseniz, elektrik kesildiğinde sistem çalışıyorsa, elektrik geldiğinde yeniden çalışmaya başlar, kesinti olduğunda sistem kapalıysa, elektrik geldiğinde de kapalı kalır.
Floppy Mode 3 Support: Her BIOS’da bulunan, ama ne işe yaradığını kimsenin bilmediği bir seçenektir. Bu özellik, sadece Japonya’da yaygın olan, 1.2MB’lık bir 3.5” disket formatını desteklemekte kullanılır. Bizler için hiç bir önemi ve anlamı yok.
VGA Palette Snooping: Her BIOS’da olan, ama ne işe yaradığı bilinmeyen bir diğer ayar. Sadece çok eski video yakalama (capture) ve MPEG oynatma kartları tarafından kullanılır ve bu kartların, ekran görüntüsünü yakalamasını sağlar. “Disable” durumda bırakın, çünkü günümüzde hiç bir anlamı yok.
Virus Warning: Çoğu BIOS’da rastladığımız bu seçenek, sanıldığının aksine bir dahili virüs koruması değil. Evet, bu seçeneği aktifleştirdiğinizde bir uygulama sabit diskinizin boot sektörüne yada partiton tablosuna yazmaya kalkıştığında anakartınız alarm verir, ama bu her zaman virüs demek değildir. Örneğin, bu seçenek aktif olduğunda Windows kurmaya çalıştığınızda da virüs uyarısı alırsınız. Windows 95 ilk çıktığında yayılan “bu işletim sistemi virüslü, kurmaya kalktım sistem alarm verdi” efsanesi işte buradan çıkmıştı. Sanıldığının aksine, sisteminizin genelini virüslere karşı korumak gibi bir özelliği de yoktur, dolayısıyla bu seçeneği aktif hale getirip, sisteminizi virüslere karşı tamamiyle güvende zannetmeyin.
Paralel Port Mode: Yazıcınızı ve tarayıcınızı bağladığınız paralel port (LPT diye geçer) için bu ayar yine her BIOS’da bulunur. Standart, ECP ve EPP seçeneklerini görebilirsiniz. Standart, en eski haliyle, tek yönlü paralel bağlantıdır, sadece PC yazıcıya veri gönderebilir, yazıcı PC’ye veri yollayamaz. Günümüz yazıcılarından çoğu bu ayar ile çalışmaz “Bidirectional Connection Required” uyarısı ile iki yönlü iletişim yapabilecek bir paralel porta ihtiyaç duyduklarını belirtirler. Bu gerekliliği, ayarı ECP yada EPP seçeneklerinden birisine getirerek karşılayabilirsiniz, ECP’ye getirmeniz önerilir. EPP, Enhanced Paralel Port demektir ve Intel, Xircom, Zenith gibi firmalar tarafından oluşturulmuş bir standarttır. ECP, Extended Capabilities Port demektir, Microsoft ve HP tarafından yaratılmıştır. Her iki sistem de paralel port bağlantısını hızlandırmayı hedefler. ECP portu yazıcı ve tarayıcılar için, EPP ise paralel portu kullanan yazıcı dışındaki araçlar için uygundur. ECP modu, DMA ve tampon bellek gibi avantajlara sahiptir.
Gate A20 Option: İşte PC’nin çok eski zamanlarından günümüze gelen bir seçenek. Temel olarak klavye kontrolcüsü ile ilgilidir, varsayılan ayardan farklı bir değere getirmeniz gerekmez.
CPU L2 Cache ECC Check: ECC, bellek hatalarını belirleyip, düzeltmeye yarayan bir sistemdir. Bu seçeneği aktif hale getirmeniz, işlemcinin kullandığı Level 2 tampon belleğin ECC fonksiyonuna sahip olup olmamasını belirler. Güncel işlemciler L2 cache belleklerini işlemcinin içinde taşıdıkları için bu ayarın anlamı kalmıyor. Bu ayar daha çok L2 tampon belleğin işlemci çekirdeğinin dışında olduğu sistemler için geçerli. Aktif hale geldiğinde, performansa çok ufak miktarda olumsuz etkisi olacaktır.
Swap Floppy Drive: Eğer iki disket sürücünüz varsa, bu seçenek ile A: olarak görünenin B:, B: olarak görünenin ise A: olarak görünmesini sağlayabilirsiniz. Bu seçeneği olmayan BIOS’larda aynı işi yapmak için sistemi söküp, sürücülerin kablolarını değiştirmeniz gerekecektir.
Typematic Ayarları: Her BIOS’da bulunan tarihi ayarlardan birisi de bu seçenekler. Klavyede bir tuşa basılı tuttuğunuzda, tuşun kaç saniye sonra devamlı basılı kaldığının anlaşılacağını, basılı kalan tuşun ardı ardına karakter basarken saniyede kaç karakter basacağını bu ayar belirler. Güncel sistemlerde genelde devre dışıdır, bizim önerimiz de varsayılan değerlerde bırakmanız.
Report No FDD for Win95: Windows 95’in kötü bir huyu vardır, sisteminizde disket sürücü olmasa bile varmış gibi davranıp sorun yaratabilir. Eğer sisteminizde disket sürücü yoksa ve Windows 95 kullanıyorsanız, bu ayarı aktif hale getirin, sorunlar çözülsün. Aksi halde varsayılan değerinde bırakın.
Memory Hole at 15M-16M: Yine her BIOS’da bulunan ve temelleri çok eskiye dayanan bir seçenek. Kimi eski ISA kartların taşıdıkları BIOS’lar (Evet, ek donanımların kendi BIOS’ları da olabilir) sistem belleğinin 15MB ile 16MB’ları arasındaki bir bölüme yerleşirler. Eğer böyle bir kartınız varsa, çalışabilmesi için bu seçeneği “Enabled” yapmalısınız. Günümüzde bu durumu gerektirecek bir donanım yok denebilir.
USB Keyboard Support: Ülkemizde hala yaygın değiller ama sisteme USB üzerinden bağlanan klavyeler dünyada var. Bu ayarın “OS” ve “BIOS” gibi iki seçeneği vardır. Eğer bir USB klavyeniz varsa ve bu klavyeyi DOS gibi işletim sistemlerinde de kullanmak istiyorsanız, bu seçeneği BIOS yapmalısınız. Aksi halde, örneğin bir BIOS güncellemesi için sistemi disketten açtığınızda klavyeniz çalışmaz.
Force Update ESCD: ESCD, Extended System Configuration Data kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Tak-Çalıştır (Plug ‘n Play) sistemi ile bağlantılı olan bu birim, sistem kaynaklarının çeşitli donanımlar arasında dağılımını düzenler. Sisteminize yeni bir kart taktığınızda, bu seçeneği aktif hale getirip sisteminizi yeniden başlatmanız, yeni kartın sistem tarafından tanınmasını kolaylaştırabilir. Bu seçenek işlevini tamamladıktan sonra yine devre dışı hale gelir.
PCI Latency Timer: Bu değer, bir PCI kartın, PCI veriyolunu ne kadar süreyle meşgul edebileceğini belirler. Çok yükseltmeniz yada çok azaltmanız sorun yaratacaktır, genelde varsayılan değer olan 32’de bırakın.
VGA use IRQ ve USB use IRQ: Bu seçenekler ekran kartınızın ve USB kontrolcünüzün bir sistem kesmesi (IRQ) kullanıp kullanmayacağını belirler. Güncel bir ekran kartınız varsa “VGA use IRQ” seçeneğini mutlaka onaylamalısınız. Eğer sisteminizde hiç bir USB cihaz kullanmıyorsanız, “USB use IRQ” seçeneğini kapatabilirsiniz.
Boot Other Devices: Yeni anakartlarda, sistemin sıra ile hangi araçlardan açılabileceğini seçtiğimiz kısımda, bir de bu seçenek var. Anlamı ise, sistemin eğer belirttiğimiz cihazlardan açılamazsa, başka cihazlara da erişip erişmeyeceğini belirlemek. Örneğin siz sistemin açılacağı cihazları sırasıyla Hard Disk, CD-ROM ve SCSI olarak seçtiyseniz ve bu seçeneği de aktif hale getirdiyseniz, sistem bu cihazlardan boot edemezse, bu sefer disket sürücüyü de kontrol edecektir.
Delay IDE Init: Bazı eski sabit disklerin, çalışmaya başlamarı ile kullanıma hazır olmaları arasında belli bir süre gerekmektedir. Eğer bu kadar antika bir diskiniz varsa, diskinizin hazır olması için gereken süreyi buradan ayarlayabilirsiniz. Sistem, açılmadan önce diskinizin kullanıma hazır hale gelmesini bekleyecektir.
Run VGABIOS if S3 Resume: Sadece çok yeni anakartlarda gördüğümüz bu seçenek, Suspend-to-RAM (STR) moduna girdikten sonra kendine gelemeyen ekran kartınızı, yeniden çalışmaya ikna etmenizi sağlar. Eğer sisteminiz bekleme (stand-by) durumuna geçtikten sonra, yeniden sistemi kullanmak istediğinizde bütün cihazlar çalışmaya başlıyor ama monitöre görüntü bir türlü gelmiyorsa, bu seçeneği aktif hale getirin.
Evet, şimdilik bu kadar. Bu yazının amacı daha çok temel bilgiler vermek olduğu için, kapsamlı bir konu olan BIOS güncelleme konusuna şimdilik girmiyoruz. Adım adım BIOS güncelleme, ayrı bir yazının konusu olacak.

İyi Çalışmalar

BIOS NEDİR?

BIOS adı “Basic Input / Output System” ( Temel Giriş / Çıkış Sistemi) kelimelerinin baş harflerinin birleşmesiyle meydana gelmiştir. ROM adını verdiğimiz “Read Only Memory” (Sadece Okunabilir Bellek) bir chip içine depolanmıştır. En son çıkan anakartların çoğu şimdilerde kullanıcılar tarafından kolayca güncellenebilen Flash BIOS olarak da bilinen EEPROM “Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory” ( Elektrikle Silinebilir Programlanabilir Sadece Okunabilir Hafıza) kullanmaktadır. Bilgisayarı ilk açtığımızda çalıştırılan ilk program BIOS dur. İlk olarak bilgisayarın donanımını tarar ve test eder (Bu işlem Power On Self Test veya POST olarak adlandırılır). Daha sonra BIOS işletim sistemini yükler. BIOS içindeki bilgiler bazı zamanlar CMOS diye de adlandırılan SETUP programı ile değiştirilebilir. Run Time Service olarak adlandırılan aynı zamanda BIOS ‘un bir fonksiyonu olan komut kümesi bilgisayarın donanımını kontrol etme işleminde işletim sistemine ve uygulama programlarına yardım eder. BIOS ,bilgisayarın donanımı hakkında tüm bilgiye sahip olur ve bu donanımların birbirleri ile haberleşmeleri işlemini BIOS üstlenir. Örneğin ses kartı, ekran kartı ve ethernet kartı gibi parçaları üzerinde barındıran bir anakart aldığınızda, anakartınızın üzerine takılı olan aygıtların listesini işletim sisteminize BIOS verir. Anakart üzerinden desteklenen bir donanımı iptal ettiğimizde ise (örneğin, BIOS'dan anakartın ses özelliğini iptal ettik) işletim sisteminiz bu aygıtı artık görmeyecektir. Diğer taraftan, BIOS bir yazılım olduğundan, anakartın dengeli ve performanslı çalışması için kullanıcılara ayar yapma olanağı sunuyor.

BIOS, anakartınızın özelliklerini ve üzerine takılı olan donanımların çalışması için gereken parametreleri, kullandığınız işletim sistemine aktaran, minik bir işletim sistemidir. Çeşitli BIOS üreten firmalar vardır. Bunlar: AWARD, AMI ve Phoenix BIOS. Phoenix BIOS ile AWARD BIOS birleşerek, bazı anakartlarda ikisinin ortak ürünü olan BIOS'lardan kullanılmaya başlandır.

Güç Düğmesine bastıktan hemen sonra, BIOS devreye giriyor ve POST (Power On Self Test) denen kısa bir analiz-test yapıyor. Bu analiz ile birlikte, üzerine takılı olan PnP (Tak ve çalıştır) aygıtları tanımaya olanak sağlıyor. Bir aksilik olduğunda bunu size yazılı mesaj olarak ya da ses ile bildiriyor. Tahmin edeceğiniz üzere, BIOS, -diğer anlamda- PC'nin boot etmesi için gereken bir sistemdir.

BIOS GÜNCELLEME

( BIOS UPDATE & BIOS REFLASHING )

Bios Versiyonu Hatalı ya da Yetersiz Kaldığı Durumlarda;
Tıpkı işletim sistemlerinde olduğu gibi BIOS'lar da hata içerebilir. Eğer anakartınız bir donanım ile çalışmayı reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapıyorsa, bu sorunları ve hataları BIOS güncellemeleri ile gidermek mümkün olabilir. Kısacası BIOS güncellemesi, anakartınızın üreticisinin çıkardığı daha yeni BIOS sürümünü, kullandığınız BIOS ile değiştirmektir. Ortada bir sorun yokken BIOS Güncellemek pek mantıklı değildir. Ama yeni özellikler gelmiştir, kritik sorunlar giderilmiştir, o zaman BIOS’u güncellemesi yaparız. BIOS güncelleme sadece sorunları gidermek için yapılan bir işlem değil. Örneğin yeni bir işlemci çıktı, anakartımız teorik olarak bu işlemciyi destekliyor. Ama işlemciyi taktığımızda, işlemcinin yanlış algılandığını görüyoruz. Benzer bir şekilde 40GB ya da 60GB lık bir Hard Disk Drive bilgisayarınıza takmak istiyorsunuz ama anakartınızın bu kapasitedeki bir diski desteklemediğini görüyorsunuz. Bu durumda BIOS‘u güncelleriz ve yeni işlemcimizin ya da Hard Diskinizin tam olarak algılandığını görürüz. Bu güncelleme işini, BIOS yazılımının türüne göre veya anakart üreticisine göre farklı farklı yazılımlar ile yapabilmemiz mümkün. örneğin, AWARD BIOS kullanan bir kişi, BIOS güncelleme yaparken AWDFLASH programını kullanır. Anakart üreticine göre de değişir demiştik. Asus anakartlar AWARD BIOS kullanmasına rağmen, AFLASH adında kendilerine has bir program kullanırlar. Bu tür bir durumda anakart üreticinizin internet sitesinden bios update linklerine girerek gereken bilgileri alabilirsiniz.

Bios Bilgisi Hatalı Güncelleme veya Virüslerden Dolayı Hasar Görürse;
Anakart üretici firmaların internet sitelerindeki BIOS güncelleme bilgileri doğrultusunda yapılan güncellemeler sırasında oluşabilecek hatalardan dolayı (güncelleme sırasında power ın kesilmesi, entegreye bilgiyi tam yazamama, bios versiyonunun yanlış belirlenmiş olması v.s ) anakartınız Power on Self Test i yapamaz ve bundan dolayı da anakartınızın üzerindeki donanımı tanıyamaz. Böylesi bir durumda Anakartınız bir daha çalışmaz hale gelir. İnternet ortamından gelebilecek bir takım virüslerden dolayı da anakartınızın bios bilgisi hasar görür ve bir daha çalışmaz. Böylesi bir durumda anakartınız boot işlemini gerçekleştiremediğinden disketle ya da internetten bir güncelleme yapma imkanınız yoktur.

Firmamız böyle durumda olan anakartlara 1998 yılından beri profesyonel bir şekilde müdahale ederek çalışır hale getirmektedir. Universal Programmerlarda HI-LO SYSTEMS in distribütörlüğünün yapan firmamız çok gelişmiş cihazlar ile anakartların BIOS entegrelerine fiziksel olarak müdahale ederek %100 başarılı sonuçlar elde etmektedir.

Anakartınızın markalı bir anakart ve üzerinde modelini belirten bir baskı olması yeterlidir. Anakartınızın, kendi marka ve modelinin son versiyonu yüklenerek çalışır hale getirilmektedir.

Her marka ve model bios entegrelerini anakarttan ayrılarak Universal Programmer cihazlarımız ile, 1500 den fazla bios firmware arşivimizden anakart modeline göre seçilerek yükleme yapılır.

Her marka ve model bios entegrelerini anakarttan ayrılarak Universal Programmer cihazlarımız ile, 1500 den fazla bios firmware arşivimizden anakart modeline göre seçilerek yükleme yapılır.

Bios Firmware arşivimiz, bugüne kadar çalıştırılmış olan tüm anakartların BIOS bilgilerinin bir araya getirilmesinden ve anakart üretici firmaların birçoğunun internet sitelerinden indirilmiş bios versiyonlarının bir araya getirilmesinden oluşturulmuş bir arşivdir.

Winbond, Atmel, SST, MX, İntel, Mostel Vitelic, Asd, AMD, EON gibi 1Mbit (128Kbyte), 2 Mbit (256 Kbyte) ve 4 Mbit (512 Kbyte) lık , tüm EEprom lar programlanabilmektedir. BIOS chip ini ters takma veya yanlış söküp-takmalardan dolayı entegresi fiziksel olarak hasar gören ( yanma, bacak kopması v.s ) müşterilerimiz için her kapasitede EEPROM stoklarımızda mevcuttur.

Anakartların üzerindeki sabit Kare tip 32pin PLCC entegreler dahil anakartlarınızdan sökülerek programlanır ve tekrar yarine montajı yapılarak çalışır bir şekilde teslim edilir.

Bios'un görevi:

Bios her PC’de bulunan bilgisayarımızın donanım özelliklerini denetleyen, işletim sisteminden bağımsız bir yazılımdır. BIOS’un açılımı “Basic Input/Output System”, yani “Temel Giriş/Çıkış sistemidir”. Anakartımız üzerinde bir bellek yongası üzerinde yer alan bu yazılım, henüz sabit diskimize erişmeden bilgisayarımızın yapabileceklerini belirler. PC’ler BIOS, klavyeyi, monitör ekranındaki görüntüyü, disk ve disket sürücüleri, seri bağlantıları denetlemek ve donanımla ilgili pek çok işlevi yerine getirmek için gerekli kodları içerir. PC’nizi kapasanız da BIOS yongasında bu bilgiler silinmez. BIOS’un bir diğer temel görevi ise; ön başlatmayı sağlamak yani bilgisayarı ilk açan program BIOS’tur. BIOS bilgisayarı açtıktan, temel bilgisayar donanımı ile ilgili kontrolleri yaptıktan sonra görevi işletim sistemine devreder. Ayrıca BIOS İşletim sistemi ile donanım arasında aracılık yapar.

Birkaç yıl önceki PC’lerde BIOS anakart üzerindeki bir ROM yongası üzerinde yüklü idi. Bu yüzden de sık sık ROM BIOS olarak anılır. Böylece BIOS sabit diskteki hatalardan etkilenmez, herhangi bir hataya olanak tanımazdı. Son yıllarda ise bir PC’ye bağlanabilen aygıtlar arttıkça, donanım aygıtları karmaşıklaştıkça, anakartlarda bazı BIOS kökenli uyumsuzluklar ortaya çıkmaya başladı ve BIOS’ un güncellenmesi gereği doğdu. Yeni PC’lerdeki flash BIOS’lar güncellenebilme özelliğine sahiptirler. Böylece BIOS yazılımı buglardan (hata) arındırılmış ya da belirli sorunların giderilebildiği daha yeni bir sürüme yükseltilebiliyor. Bu tür BIOS lar EEPROM bellek yongası üzerine kaydedilirler. Diğer yandan winCIH gibi bazı yeni virüsler, sabit diskteki dosyalara zarar vermekle kalmayıp BIOS’un güncellenme özelliğini istismar ederek BIOS’u silebilmektedir. Bu tür sorunlar teknik servislerde BIOS yazılımı yüklemesi veya BIOS değişimi ile giderilebilmektedir.

BIOS’lar çok az standarttadır. Bu yüzden her PC birbirine benzer özellikler taşır. Ama elbette farklı BIOS türleri olduğu gibi anakart üzerinde farklı BIOS türleri olabildiği gibi farklı özellikler içeren BIOS’lar da olabilir. BIOS’ların en yaygını Award BIOS’tur. Award firması tarafından geliştirilen Award BIOS’un yanında, anakartların artık %5-6’sında kullanılan AMI BIOS, bazı yabancı markalı bilgisayarlarda bulunan Phoneix BIOS gibi BIOS türleri de vardır.
BIOS AYARLARI

CMOS, BIOS verilerini saklayan chiptir. ( Complementary Metal Qxide Semiconductor). Basic Input/Output System" (Temel Giriş/Çıkış Sistemi) kelimelerinin baş harflerinin birleşmesinden meydana gelir. BIOS, PC'nizin çalışması için gereken ana elemandır. BIOS,Sadece okunabilir bellek (ROM) üzerine yazılmış bir yazılım diyebiliriz, Sadece Okunabilir Bellek" üzerinde olmasından dolayı kalıcıdır. bilgisayarınızı açtığınızda BIOS . İşletim sisteminiz ile diğer donanımlarınız arasında bir bağ kurar.Anakartınızın üzerine takılı olan aygıtların listesini işletim sisteminize BIOS verir. Anakart üzerinden desteklenen bir donanımı iptal ettiğimizde ise (örneğin, BIOS'dan anakartın ses özelliğini iptal ettik) işletim sisteminiz bu aygıtı artık görmeyecektir. Diğer taraftan, BIOS bir yazılım olduğundan, anakartın dengeli + performanslı çalışması için kullanıcılara ayar yapmasına müsade eder.AWARD, AMI ve Phoenix BIOS gibi markave standartlarda üretilir.

BIOS'un görevi anakartın üzerine takılı olan donanımların çalışma adreslerini tayin etmek ve anakart tarafından desteklenen özellikleri kapatmak-açmak ve bu özelliklerini değerlerini değiştirmek, gözlemlemektir.BIOS, üzerine takılı olan donanımların çalışma adreslerini, kullandığınız işletim sistemine bildirerek, onların doğru düzgün çalışmasına sağlar. Genelde BIOS, aygıtların çalışma adreslerini işletim sistemine yaptırır.Ancak bazı ek donanıma sahip bir sistemde donanımların "çalışma adresleri", aynı adrese atanınca çakışmalar olur. BIOS üzerinden aygıtların kullanması gerektiği çalışma adreslerini (IRQ, DMA vs.) kendiniz belirlediğinizde uymsuzluklar düzeltilir.

BIOS Setup'I açmak için del ,esc,F1 gibi tuşlar kullanılır. Bilgisayarın ilk açılış ekranında setup a girmek için hangi tuşun kullanılacağı yazar.

Bazı bilgisayar markalarında kullanılan açılış tuşları aşağıdadır

Dell Ctrl-Alt-Enter
Dell Reset(Twice)
PS/2 Ctrl-Alt-?
PS/2 Ins
Toshiba Esc
Toshiba F1
NEC F2
Compaq F10
Award Bios Ctrl-Alt-Esc
Phoenix Bios Ctrl-Alt-S
Phoenix Bios Ctrl-Alt-Ins
AMI Bios and Award Bios and others Del
İlk açtığınızda CMOS Setup menüsü açılr. Ok tuşları kursoru seçenekler üzerinde gezdirir.Enter bu seçeneğin alt menüsünü açar.Alt menüde ok tuşları ile mavileştirilen seçeneğin seçim değerleri page up, page down tuşları ile değiştirilir. BIOS Setup'ın tüm pencerelerinden Esc tuşuna basılarak çıkabilir .F10 tuşuna basarak ta yaptığınız değişiklikleri kaydederek çıkarsınız. Bazı BIOS ayarlarının karşısında bulunan bu seçeneklerden "Enabled" o ayarın aktif olduğunu, "Disabled" ise devreden çıkarılmış olduğunu gösterir.BIOS setup aşağıdaki bölümlerden meydana gelir.

1.Standart CMOS Setup

2. BIOS Features Setup

3. CHIPSET Features Setup

4. Power Management Setup

5.INTEGRATED PERIPHERALS

6. PNP/PCI Setup

7. Load BIOS Defaults

8. Load Setup Defaults

9.Supervisor/User Password

10. HDD Low Level Format

11. Save & Exit Setup

12. Exit Without Saving

13.Bios şifresinın unutulması

14. Beep sesinin anlamları

15. Performans artırıcı bios ayarları

1.Standart CMOS Setup

Date/Time : Sistem saatini ve tarihini buradan ayarlanır. sistem saatini ve tarihini Windows veya DOS'tan da ayarlayabilirsiniz. İşletim sistemlerinin saat ve tarihleri BIOS'dakilerden farkı olmaz. Halen BIOSlarda 2079 yılına kadar tarih gösterilir

Hard disk : BIOS ve anakartlar 4 IDE sürücüye (sabit disk veya CD-ROM) destekler. IDE disketlerinizin ayarlarını "Hard Disks" adlı bu bölmede görebilirsiniz. Ancak sisteminizdeki IDE CD sürücüler veya SCSI sürücüler burada görünmez. Burada disklerinizin MODE bilgisini tüm disk sürücülerinizin için AUTO olarak seçmenizi öneririz. Böylece BIOS, POST sırasında diskinizin özelliklerini belirleyip sistemi ona göre açabilir. BIOS diskinizi bu şekilde, ana BIOS Setup menüsünden "IDE HDD Auto Detection" seçeneği ile BIOS'un diskinizi bulmasını sağlayabilirsiniz. Hard Disk bölmesindeki parametreler diskinizin kafa, silindir, sektör sayısı ve teknoloji ile ilgili bazı bilgiler içerirler. Nadirende olsa BIOS bazı diskleri otomatik olarak tanımayabilir. Bu durumda disk türünü (Type) "User"(Kullanıcı) olarak seçip disk üzerinde yazan bu parametreleri elle girerek diskinizi tanıtabilirsiniz.

Disk drives : Hemen hemen her PC'de bir disket sürücü vardır. Hatta bazılarında iki tane olabilir. Buradan disket sürücünüzün tipini seçin. Tek bir disket sürücünüz varsa bunu 1.44M, 3.5" olarak seçebilirsiniz. Diğer disket sürücü (Drive B) ise "Not Installed" (Kurulmamış) olarak bırakılır. Günümüzde çoğu disket sürücü 1.44MB'lık diskleri okur.

Video : Bu EGA/VGA olarak bırakabilirsiniz.

Halt-On : POST, yani BIOS'un gerçekleştirdiği donanım testleri sırasında bir donanım hatası ile karşılaşılırsa sistem durur. Halt-On seçeneği ile bazı hataların dikkate alınmamasını, POST işleminin devam ederek sistemin açılmasını söyleyebilirsiniz. Bu seçenekler aşağıdaki gibidir.

· No errors POST hiçbir hatada durmaz.

· All errors BIOS bir hata tespit ettiğinde durur ve size bu hatayı düzentmeniz için uyarıda bulunur.

· All, But Keyboard POST klavye hataları dışındaki hatalarda durur.

· All, But Diskette POST disket sürücü hataları dışındaki hatalarda durur.

· All, But Disk/Key POST klavye ve disket sürücü hataları dışındaki hatalarda durur.

Bellek Bilgileri : Bu alandaki bilgilerde değişiklik yapamazsınız. Burada geleneksel (base), uzatılmış (extended) ve diğer bellek kapasiteleri hakkında bilgi yer alır.

2. BIOS Features Setup

CPU Internal Core Speed : Bazı anakartların özelliğine bağlı olarak burada işlemcinin hızı görünür. (850MHz, 900MHz gibi). Bazı BIOS'larda bu değiştirilemez. Ancak Abit, Chaintech gibi anakartlarda Bios update ve işlemci terfileri için seçılebilir.İşlemci hızını anakart üzerindeki karmaşık jumperler ile değil doğrudan BIOS yazılımından ayarlamanıza izin verir. Bazı BIOS'larda ana menüde CPU&CHIPSET SETUP adlı ayrı bir bölümde de yer alabilir.

Virus Warning : Bu seçenek "Enabled" konumuna getirilmişse diskin boot sektöründe veya partition table’da kazara veya virüsler yolu ile değişiklik yapılmasını engeller. Boot virüsleri için güzel bir önlemdir. Ancak diski FDISK ile biçimlerken "Disabled" konumuna getirmezseniz, diski FDISK ile bölüp format atamazsınız. Anakart kitapçığınızda bu seçeneğin sürekli "Disabled" konumda tutulması gerektiği de yazıyor olabilir. Bunun nedeni, yeni işletim sistemlerinin bunu gerektirmesidir.

CPU Internal Cache : Bazı BIOS'larda "CPU Level 1 cache/CPU Level 2 Cache" olarak da görünür. Pentium işlemcilerde önbellek işlemci üzerindedir. Sık kullanılan bazı bilgiler disk veya sistem belleği (RAM) yerine, geçici olarak hızlı önbellekte tutulabilir. Böylece bazı işlemler daha hızlı gerçekleştirilir. Sisteminizin performansını artırmak için bu seçeneği sürekli "Enabled" konumunda tutmalısınız.

External Cache: Kullandığınız işlemci eğer Level2 önbellek taşıyorsa, ki artık satılan tüm işlemciler taşıyor, bu ayarı da Enabled konumuna getirmeniz gerekiyor. Eğer Celeron 266 gibi, Level2 önbelleğe sahip olmayan bir işlemci kullanırsanız, bu ayarı Disabled konumuna getirebilirsiniz. Aksi takdirde bazı sorunlar yaşayabilirsiniz.

CPU Level2 Cache ECC Checking: Level2 Cache (2. seviye önbellek) hata düzeltme özelliğini kapatıp açmaya yarar. Açık konumda tutmanız daha mantıklıdır [Enabled]

Processor Number Feature:İşlemci seri numarası, herhangi bir numara olup, üretilen her Pentium III işlemcide bulunup, Internet üzerinden kullanıcıyı ayrıt etmeye yaramakta. Eğer gelişmiş güvenlik işleriyle ya da Internet üzerinden iş yapıyorsanız bu ayarı [Enable] yapın. Aksi takdirde [Disabled] konumuna getirebilirsiniz. Bu ayar sadece Pentium III işlemcili bir bilgisayarda etkindir

BIOS Update : BIOS yongası beraber olan BIOS UPDATE modülünün işlemciye gerekli bilgileri iletmesini sağlar. Enabled konumunda durmalıdır.

CPU Fast String : Performansı artırır. Bu yüzden "Enabled" konumda olması gerekir. Bazı BIOS'larda bulunmayabilir.

Quick Power On Self Test : POST işleminin 4 kez yerine (bazı PC'lerde 3 kez) bir kez yapılmasını sağlar. Sistemin hızlı açılmasını sağlamak için "Enabled" konumuna getirebilirsiniz.

Boot Sequence : PC'niz açıldığında BIOS'un işletim sistemini bulup çalıştırması için önce hangi sürücüye bakması gerektiğini söyler. Sisteminizi açılış disketi ile açacaksanız bu sırayı A, C ... olarak değiştirebilirsiniz. Normalde ise açılışın hızlanması için C, A ... olarak durmalıdır. CD-ROM'dan veya diğer sürücülerden açılması için CD-ROM, E, F, LS/ZIP gibi seçenekler de bulunur.

HDD Sequence SCSI/IDE First : Bazı BIOS'larda SCSI ve IDE diskleri bir arada kullananlar için konulan bu yeni seçenek, SCSI'ye ayarlandığında sistemin SCSI sürücüler üzerinde birden fazla işletim sisteminin boot edilmesinde de kullanılabilir.

Boot Up Floppy Seek : Bu seçenek "Enabled" konumda ise ilk açılışta BIOS disket sürücünüzün 40 veya 80 izli olup olmadığını kontrol eder,isket sürücü bir kez aranır. Ama "Disabled" konumda ise sistem ara sıra disket sürücüyü yoklayarak doğru çalışıp çalışmadığını kontrol eder. Sisteminizin ara sıra işlem yapmayı kesip disket sürücüyü aramasını istemiyorsanız "Eisabled" konumuna getirin; çünkü default ayarı "Disabled" dır.

Floppy Disk Access Control : Bazı BIOS'larda bulunan bu ayar, sabit diskten disket sürücüye dosya kopyalamasını engeller. R/W (Read/Write) seçilmişse, diskete yazdırma yapılabilir ve disket okunabilir.

IDE HDD Block Mode Sectors : Bu seçenek, disketlerde veri transferi başına bir sektör yerine her transferde birden fazla sektörün işleme alınmasını sağlayarak disk performansını artırır. Bu seçenek "HDD Max" olmalıdır.

Boot Up NumLock Status : Klavyenizin sağındaki numerik tuş dizisi-klavyenizde NumLock tuşu basılı ise - rakamları yazmak için de kullanılabilir, ok ve fonksiyon (sayfa yukarı/aşağı kaydırma, metin sonuna/başına gitme vs.) tuşları olarak da. BIOS'ta bu seçeneği "On" durumuna getirirseniz; sistem açıldığında NumLock tuşuna basmışsanız gibi olur ve numerik klavye rakamları yazar.

Boot Up System Speed : Bu ayarı, sistemin işlemci hızınıza uygun olarak açılması için "High" konumuna getirmelisiniz. "Low" konumda iken sistem dahili veriyolu hızında açılır. Bazı çok eski çevre birimleri ve oyunlar bu hıza alışık olmadığı için, Low seçeneği konulmuştur. Normalde "High" konumda durmalıdır.

Gate A20 Option : Bu seçenek, sistemin 1 MB üzerindeki uzatılmış belleği (extended memory) nasıl kullanacağı ile ilgilidir. "Fast" seçilmişse, sistem yonga seti Gate A20'yi kontrol eder. "Normal"e ayarlanmışsa, klavye denetçisindeki bir pin bunu denetler. Gate A20'yi "Fast" olarak seçmek, özellik Windows ve OS/2'de sistem performansını artırır.

Typematic Rate : Üç seçenek halinde bulunur. (Bazı BIOS'larda, "BIOS Features Setup" ekranının sağ tarafında yer alır.) Klavyede basılı tutulan bir tuşun tekrarlanma hızını ayarlayan bu seçeneklerden ilki 'Typematic Rate Setting' dir ve "Enabled" konumuna getirildiğinde ikinci ve üçüncü seçeneklerin ayarlanabilmesini sağlar. "Typematic Rate (chars/sec)" adlı ikinci seçenek, klavyede bir tuşu basılı tuttuğunuzda, saniyede aynı karakterden kaç adet yazılacağını belirler. Pek gerekli bir ayar olduğu söylenemez. Üçüncü ayar olan Typematic Rate Delay ise, bir klavye tuşunu basılı tuttuğunuzda aynı karakterin tekrarlanarak yazılması için arada kaç milisaniye süre olması gerektiğini belirler.

Security Option : Sisteminize ve BIOS Setup'daki ayarlara başkalarının ulaşamaması için BIOS Setup'tan nasıl şifre koyabileceğinizi biraz ileride açıklayacağız. Bu seçenek ise bu şifrenin sistem için mi BIOS Setup için mi olması gerektiğini belirler. Hani bazen BIOS Setup'ta şifre koymanıza rağmen sistem takır takır açılır, yoksa sistemin şifre özelliği çalışmıyor mu diye sinirleriniz bozulur ya... İşte o zaman bu ayar "Startup" konumuna getirilmiş demektir. Oysa bu ayar "System" konumuna getirilirse, sistem açılışta şifre sorar ve şifreyi girmeden PC'nizi açamazsınız.

PS/2 Mouse Function Control : Mouse bir COM portuna değil, yuvarlak bir PS/2 portuna bağlanır İşte bu ayar "Auto" ise sistem açılışta PS/2 fareyi tanır ve IRQ12'yi bu fareye ayırır. Aksi halde IRQ12 başka kartlara ayrılabilir.

PCI/VGA Palette Snoop : Bazı grafik kartları (örneğin grafik hızlandırıcılar ve MPEG kartları) standart VGA olmayabilir ve renkleri düzgün şekilde göstermeyebilir. Bu ayarın "Enabled" yapılması sorunu giderir. "Disabled" olarak bırakılması önerilir.

OS/2 Onboard Memory >64MB : OS/2 işletim sistemi ile birlikte 64MB'tan büyük DRAM kullanıyorsanız bu ayarın "Enabled" yapın. Aksi halde "Disabled" olsun.

Video ROM BIOS Shadow : Bu ayar "Enabled" yapıldığında video BIOS'unun ROM tipi bellekten RAM tipi bellek ROM'dan hızlı olduğu için, "Shadow" adı verilen bu işlem sayesinde sistem performansı artar. Hemen bu seçeneği altında bir dizi bellek adresi göreceksiniz. Bunlar ROM kullanan diğer kartlara aynı işlemi uygulamak içindir. Ancak kitapçıklarına bakarak bu kartların hangi adresleri kullandığını öğrenmeli, ona göre bu seçenekleri "Enabled" konuma getirmelisiniz. Çünkü bu işlem 640-1024K arasındaki bellekten çalar.

xxxxxx - xxxxxx Shadow: Sisteminize taktığınız diğer ROM'a sahip kartların ROM bilgilerini RAM'a aktarmak için kullanılan ayardır. Bu işlemi yapabilmek için, kartların bulunduğu adresleri bilmeniz gerekiyor. Ayrıca, her ROM'un belleğe aktarımı, 640K ile 1024K arasında bir bellek alanı tükettiğinden, bu ayarların hepsinin [Disabled] konumunda olması önerilir.

3. CHIPSET Features Setup

Anakartın yonga seti ile ilgili ayarlar bu kısımda bulunur. Günümüzde çoğu anakartta bulunan yonga seti ve bellek ayarları ile ilgili seçenekleri bu bölümde anlatacağız.Bu bölüm özellikleri değişik yongalarda değişik isimdeki başlıklar altında toplanmış olmasına rağmen fonksiyonları aynıdır.

EDO Auto Configuration : Bu ayar genelde default olarak 60 ns'ye ayarlanmıştır. 50 veya 70 ns'lik EDO RAM'ler kullanıyorsanız bu ayarı 50 veya 70 ns'ye getirebilirsiniz. EDO RAM ile ilgili teknik bilgiler içeren diğer ayarları olduğu gibi bırakmanız önerilir.

SDRAM Configuration : Sisteminizde SDRAM tipinde bellek kullanıyorsanız belleklerinizin hızını burada belirleyebilirsiniz. LX yonga setli anakartlarda bu ayar 8, 10 veya 12 ns olabilir. BX anakartlar için geliştirilen 100MHz'lik belleklerde ise bu ayar 6 veya 8 ns olmalıdır. SDRAM ile ilgili teknik bilgiler içeren diğer ayarları olduğu gibi bırakmanız önerilir.Dolayısıyla aşağıda açıklayacağımız bölümlerde, Bellek ayarlarını değiştirecekseniz, çok dikkat etmeniz gerekiyor. Award Medallion BIOS'da var. Eğer bu ayarı [User Define] yaparsanız, aşağıdaki ayarlar aktif olacak ve bellek zamanlamalarını siz kendiniz ayarlayabileceksiniz.
Bank x/x+1 DRAM Timing: Güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunan bu seçenek, farklı DIMM slotlarına taktığınız bellekler için, farklı farklı zamanlamalar atayabiliyorsunuz. Bu ayar normalde, [10ns] modunda geliyor ve bu ayarlarda sorun yaşamıyorsunuz. Belleğinizin üzerinde yazan verilere göre ve bulunduğu DIMM slotuna göre, erişim süresi ayarlarını buradan değiştirebilirsiniz.
SDRAM Cycle Length: İşte bellek performansınızı etkileyecek bir ayar. Varsayılan olarak [3] ns şeklinde geliyor. SDRAM Cycle Length, kabaca, bilgisayarınız bellekte bir arama emri verdikten sonra bu bilginin aranmasına kadar geçen gecikme süresine denir. Düşük olması daha iyidir. Kaliteli belleklerde bu süre 2 ns olduğundan, belleklerinizin üzerinde yazanlara göre, bu ayarı 2 ns yapmanız önerilir. Eğer stabilite sorunları yaşarsanız, tekrar [3] ayarına getirin.
SDRAM RAS to CAS Delay: SDRAM aktif komutu ile oku/yaz komutu arasında geçen gecikmedir. Not: Bu ayar AWARD Moduler BIOS'da kullanılmamaktadır. AWARD Medallion BIOS'da bulunmaktadır.
SDRAM RAS Precharge Time: Bu ayar, SDRAM'ın görevsiz kaldığı zamandan, komut gelene kadar geçen zamanı kontrol eder. Normalde 3 ns şeklinde kalmalıdır.
SDRAM Cycle Time: Bu ayar, SDRAM parametreleri olan Tras ve Trc yönetimi için kullanılır. Tras, SDRAM'ın aktif komutu ile hazır olma durumuna geçene kadar gereken minimum saat vuruş sayısı kontrol eder. Trc ise, SDRAM'ın aktif olması ile tekrar aktif olması için gereken minimum saat vuruşu sayısını belirler. Bu ayarları anakartınız kitapçığında tavsiye edilen şekilde kullanmanızı öneriyoruz.Bu ayara, AWARD Medallion BIOS'da rastladndı.

DRAM Clock: Kullandığınız belleğin çalışma hızını bu ayar ile belirleyebilirsiniz. Bu ayar Güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunuyor. Bu ayar ile, belleklerinizi, sistem çalışma hızıyla asenkron çalıştırabileceksiniz. Örneğin Celeron işlemci kullandığınızda, normal de sistem hızı 66 MHz'dir. Bu ayar normalde [HostCLK] modunda geldiğinden, bellekleriniz de 66 MHz'de çalışacaktır. Fakat bu ayarı, [HostCLK+33MHz] moduna getirirseniz, bellekleriniz 33 MHz daha hızlı yani 100 MHz de çalışmaya başlayacaktır. Aynı şekilde, 100 MHz sistem veriyolu hızı ile çalışan bir işlemci kullandığınızda, [HostCLK+33MHz] moduna geçtiğinizde bu sefer bellekleriniz 133 MHz'de çalışacak ve belleklerinizden maksimum performansı alacaksınız. [HostCLK-33MHz] ayarını seçerek ise, belleklerinizi 66 MHz de çalıştırabilirsiniz. 133 MHz sistem veriyolu hızında çalışan bir işlemci kullandığınızda, bellek hızınızı artık daha fazla arttıramıyorsunuz ve seçenek olarak sadece [HostCLK ve [HostCLK-33 MHz] kalıyor. NOT: Bu ayar, güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunmaktadır.
Yukarıda bahsettiğimiz ayar, AWARD Medallion BIOS'a "System/SDRAM Frequency Ratio" şeklinde aktarılmış. Burada ise, oran seçiyoruz. Örneğin, 100 MHz'lik bir işlemci kullandığımızda, bu ayarı 4/3 moduna getirirsek, 133 MHz de çalışmış olacağız. "Bellek çalışma hızı = FSB X Seçtiğiniz Oran" şeklinde bir formül çıkarmak mümkün.

Fast R-W Turn Around: DRAM için hızlı yazma/okuma döngüsünü aktivite etmek için kullanılır. Varsayılan ayar olan [Disabled]'da kalması tavsiye edilir

8/16 Bit I/O Recovery Time : 8 ve 16 bitlik ISA kartlar için zamanlama. Default ayarlarda bırakılmalıdır.

Memory Hole at 15M-16M : Bu ayarı "Enabled" yapmak, belleği 15-16 MB arasındaki kısmını bu ayarı özellikle gerektiren ISA kartlara ayırır. Sisteminizde bu tür bir ISA kart yoksa ve bu ayar "Enabled" edilmişse sistem belleği 1 MB az görünebilir. Özel bir durum olmadıkça bu ayarı "Disabled" olarak bırakın.

P2C / C2P Concurrancy: Bu ayar, bellek/işlemci/PCI komutlarının uyuşması için konulmuştur. [Enabled] konumunda bulundurulması önerilir.

PCI 2.1 Support : Bazı BIOS'larda bulunan bu ayar PCI 2.1 standardının desteklenmesini sağlar. "Enabled" konumda tutulmalıdır.

DRAM are xx bits wide : Pariteli bellek kullanıyorsanız bunlar 36 bit'lik olarak kabul edilir. Örneğin iki pariteli bellek modülü varsa bu ayar 72 olarak görünür. Paritesiz bellekler ise 32 bitliktir. Yine iki bellek modülü varsa bu ayar 64 olarak görünür.

Data Integrity Mode : Hata düzeltmeli (ECC) bellek kullanıyorsanız bu ayar ECC yapılmalı, aksi halde Non-ECC olarak bırakılmalıdır.

Onboard Serial Port 1 : Birinci seri portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir. Bazı dahili modemler bu portu (COM 1) kullanır ve seri portun iptal edilerek dahili veriyoluna yönlendirilmesini gerektirir. Bu durumda Seri port "Disabled" ayarına getirilir. Seri Port 1'in default bellek adresi ve IRQ'su 3F8H/IRQ4'tür.

Onboard Serial Port 2 : İkinci seri portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir. Seri port 1 için söylediklerimiz bu port için de geçerlidir. Seri Port 2'nin default bellek adresi ve IRQ'su 2F8H/IRQ3'tür.

Onboard Parallel Board : Paralel portun bellek adresini ve IRQ'sunu gösterir. Default değeri 378H/IRQ7'dir. Bir PC'ye paralel portlu giriş çıkış (I/O) kartı bağlanarak paralel port sayısı üçe çıkarılabilir. Ancak bu bellek adresi ve IRQlarında çakışma olmamalıdır.

Paralel Port Mode : Default ayar "Normal" dir. Bu, portun normal hızda ama tek yönlü çalışmasını sağlar. EPP modu portun çift yönlü ve maksimum hızda çalışmasını, ECP çift yönlü ve maksimum veri transfer hızında daha hızlı çalışmasını, ECP+EPP modu ise normal hızda çift yönlü çalışmasını sağlar. Özellikle tarayıcı, yazıcı gibi cihazlar bu modları kullanabilir.

ECP DMA Select : ECP modu hızlıdır ama bir DMA (Direct Memory Access - Doğrudan Bellek Erişimi) kanalının kendisine ayrılmasını ister. Seri porta ECP veya ECP+EPP modlarından birini kullanan bir aygıt takmışsanız ve seri portu buna göre ayarlamışsanız işte bu seçeneği default ayarı olan "Disabled" dan çıkarıp DMA 1 veya 3 kanalına ayarlamalısınız.

UART2 Use Infrared : Bu ayar "Enabled" konuma getirildiğinde anakart üzerindeki infrared özelliği devreye girer ve ikinci seri UART portu anakart üzerindeki infrared konnektörüne ayırır. (Infrared cihazlar, kablo gerektirmeden kızıl ötesi ışınlarla PC ile veri alış verişinde bulunurlar; ancak bunun içinde sisteme bu konnektör yardımı ile bir IrDA cihazlar pek piyasaya çıkmadığı için bu ayarı "Disabled" konumda tutabilirsiniz. )

Onboard PCI IDE Enabled : Bu ayarı kullanarak IDE kanalını, ikinci IDE kanalını veya her ikisini birden ("both" seçeneği ile) aktif konuma getirebilirsiniz. Normalde her iki IDE kanalını da açık tutmalısınız, ancak sadece SCSI sürücüye sahip sistemler için her iki kanal da "Disabled" konuma getirilebilir.

IDE Master/Slave PIO/DMA Mode : IDE kanallarına (0 ve 1) master ve slave olmak üzere ikişerden dört IDE sürücü bağlanabilir. IDE aygıtları farklı modlarda (0, 1, 2, 3) sahip olduğu için bunların bağımsız olması gerekir. IDE sürücüleriniz optimum performansa göre ayarlanır.

CPU Warning Temperature : İşlemci ısısı kaç dereceye gelince sistemin alarm vereceğini belirler. İşlemci ısısının üst ve alt limitlerini buradan belirleyebilirsiniz. İşlemci ısısı belirlenen limitleri aşarsa sisteminize kurulu uyarı mekanizması devreye girer.

Current CPU Temperature : Anakartınızda ısı sensörleri varsa, bu alan işlemci ısısını gösterir.

Current System Temperature : Sisteminizde (anakartın çeşitli yerlerinde) ısı sensörleri varsa, bu alan sistem ısısını gösterir.

Current CPUFAN 1/2/3 Speed : Anakartınızda bu iş için bir denetleme sistemi varsa sisteminizdeki üç CPU fanının hızını gösterir.

System BIOS / Video RAM Cacheable: Anakart BIOS bilgilerini belleğe atıp atmayacağını kontrol etmek içindir. Daha önce bahsedilen, Video ROM BIOS Shadow'un aksine, Ekran kartının belleklerinde (ROM'unda değil) olan bilgiyi belleğe aktarıp aktarmayacağını belirlemeniz içindir. Bu şekilde, ekran kartınızda bir performans artışı yaşamanız mümkün. İki ayarı birden [Enabled] konumuna getirmenizde fayda var.

AGP(Graphics) Aperture Size: AGP grafik kartı tarafından kullanılabilecek Sistem Belleğini belirlemeniz içindir. Normal olarak, 64MB seçilidir. Bu ayarda kalmasının bir mahsuru yok.
AGP-4X Mode: AGP-4X destekli bir ekran kartı kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] durumuna getirin. AGP-2X destekli bir ekran kartınız var ise, stabilite problemleri yaşamamak için [Disabled] konumuna getirmeniz mantıklı olacaktır.
AGP Driving Control: AGP çalışma ayarlarını kontrol etmekte kullanılan bir ayar. [Auto] seçeneğinde bırakmanız faydalı olacaktır.
AGP Fast Write: Bu ayar ile, Fast Write özelliğini açarak, ekran kartı performansınızda bir artış edebilmeniz mümkün. Fast Write modunun özelliği , bilgiyi işlemciden direkt AGP veriyoluna aktarması. Araya sistem belleğini katmıyor. Bunda dolayı, performans artışı söz konusu olabilir.

On Chip USB: Eğer sisteminizde USB aygıt var ise, bu ayarı [Enabled] yapın. Eğer yok ise [Disabled] yapabilirsiniz. AWARD Medallion BIOS'da bu ayar biraz geliştirilmiş bir şekilde sunuluyor. Seçenekler için sunulan [Auto] modu, sisteminizde USB aygıt olup olmadığını kendisi kontrol ediyor ve ona göre USB özelliğini devre dışı bırakıyor veya etkinleştiriyor. Ama USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarın [Enabled] kalması mantıklı olacaktır.
USB Keyboard Support: Eğer USB Klavye kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirin.

CPU to PCI Write Buffer: [Enabled] konumuna getirildiğinde, PCI veriyoluna 4 dize değerine kadar bilgi, işlemci kullanılmadan yazılabilir. Eğer [Disabled] konumuna getirilirse, direkt yazma olayı kullanılmaz ve PCI veriyolu "ben veri almaya hazırım" sinyali verene kadar işlemci okuma devri tamamlanmaz. [Enabled] ayarında olmasını tavsiye ederiz.
PCI Dynamic Bursting: [Enabled] konumunda iken, tek komut ile çok fazla bilgi PCI veri yoluna aktarılmak istendiğinde, bu özellik devreye girerek performans arttırmaya yarıyor. Bu ayarın, [Enabled] modunda olmasını tavsiye ediyoruz.
Memory Parity/ECC Check: Kullandığınız belleklerin hata bulma ve düzeltme özelliği var ise bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz.
In Order Queue Depth: Yeni anakartların bazılarında bulunan bu ayar, performans açısından önemli. Bu ayar ile, CPU komutları işlemden önce kaç tane komutun kuyruğa alınabileceği ayarlanabiliyor. İki seçenek var. [1] ve [4]. [4] olarak bırakmanız performansı arttıracaktır Fakat biraz önce de işaret ettiğimiz gibi, bu ayar her anakartta bulunmuyor.
High Priority PCI Mode: Asus CUSL2'de rastladığımız bu ayar [Enabled] konumuna getirilirse, 1. PCI Slota daha fazla öncelik tanınacak ve IEEE1394 kartı gibi bol miktarda veri bant genişliği isteyen donanımlarda performans arttırabilecek.
Diğer Ayarlamalar: Advanced Chipset Features bölümünde bulunan:
PCI Master 0 WS Write
PCI Delay Transaction
PCI #2 Access #1 Retry
AGP Master 1 WS Write
AGP Master 1 WS Read ayarlarını, anakartınızın kitapçığında önerilen değerlere getirerek kullanın. Önemli olan ve değiştirebileceğiz ayarları biz yukarda belirttik.i815/i815E yongasetli anakartlarda, entegre edilmiş grafik çekirdeği olduğunda, bu grafik çekirdeği ile ilgili ayarları yapabilmeniz mümkün. Bu ayarların bir kısmı, AIMM (AGP Inline Memory Module) kartını takınca ortaya çıkıyor. Display Cache ayarları AIMM kartı kullanmazsanız ortaya çıkmıyor.

4. POWER Management Setup

Bu bölümde sisteminizin güç tüketimini azaltmak için için ayarlar bulunur.

ACPI Function: Bu ayar ile, Gelişmiş Güç ve Konfigürasyon Yönetimini etkin/iptal edebilirsiniz. Bazı Anakartlarda desteklenen, STR (Suspend To RAM) gibi özelliklerin çalışabilmesi için, hem BIOS'dan ACPI fonksiyonunun etkinleştirilmesi hem de işletim sisteminin ACPI desteğinin olması gerekiyor

Power Management : Güç yönetim modlarının ana denetim masasıdır. Ayarı "Max Saving"e getirirseniz sistem kısa bir süre kullanılmadan durursa güç tasarruf moduna geçer. "Min Saving"de de aynı işlem olur ama bu sefer sistem güç tasarruf moduna daha uzun sürede geçer. "Disabled" seçeneği tüm güç yönetim modunu tümüyle devreden çıkarır. "User Define" seçeneği ise bu bölümdeki diğer seçenekleri ayarlanabilir konuma getirerek, kullanıcının kendi tercihlerini yapabilmesini sağlar.şu özellikleri ayarlayabiliyorsunuz: HDD Power Down - Doze Mode - Suspend Mode. Buradaki ayarlar ile, sistemin askıya alınması için gereken zaman aşımı miktarını belirleyebiliyorsunuz.

ACPI Suspend Type: Bu ayar ile, sisteminizi nasıl askıya alınacağınız belirliyorsunuz. Örneğin, anakartınız STR özelliğini destekliyor ise,STR özelliğini kullanabilmek için bu ayara STR moduna getirmeniz lazım. Fakat STR özelliğinin çalışabilmesi için, sisteminizde kullandığınız diğer aygıtların kendilerinin ve sürücülerinin bu modu desteklemesi lazım. Aksi takdirde sorunlar yaşayabilmeniz olası.

PM Control By APM : Sisteminizde gelişmiş güç yönetimi yüklüyse bu seçeneği "Yes" olarak ayarlamak güçten daha fazla tasarruf sağlar.

Video Off Option : Bu seçenek monitörün ne zaman güç koruma tasarruf geçirilebileceğini gösterir. All Modes Off (tüm modlarda kapama); Always On (daima açık); Suspend Off (suspend modunda kapama) ve Susp, Styb Off (suspend ve standby modlarında kapama) seçenekleri vardır.

Video Off Method : Monitörün ne şekilde askıya alınacağını belirler. Şu seçenekler olabilir: DPMS, Blank Screen, V/H Sync+Blank. DPMS ( Display Power Management - Görüntü Güç Yönetimi ) özelliği, ekran kartınızı - tabii bu VESA DPMS özelliği destekliyorsa - denetler. Blank Screen sadece ekranı karartır ve sadece güç yönetim özelliği olmayan monitörlerde kullanılır. V/H Sync+Blank seçeneği ekranı karartır ve yatay/dikey taramayı kapatır. Yeni monitör ve ekran kartlarında DPMS seçeneği kullanılır.

Video Off After : Sistemin sırayla daha düşük güç koruması modlarından daha yüksek olanlara geçmesini sağlamışsanız, hangi modda monitörün kapanacağını belirler.

Modem Use IRQ : Sistemi modem sinyali ile uyandıracaksanız, varsa bu seçenekte modeminizin IRQ'sunu seçmelisiniz.

PM Timers : Bazı BIOS'larda, bu pencerenin çizgilerle sınırlanmış ayrı bir bölümünde bulunan PM Timers ayarları güç yönetim zamanlarını belirler. Bu bölümde diski güç tasarruf moduna geçiren "HDD Power Down" süresi, ve sistemin Uyku, Bekletme ve Askıya Alma (Doze, Standby, Suspend) modlarına geçmeleri için gerekli süreler ayarlanabilir. Sistem bir aktivite olunca, örneğin klavyede basılan bir tuş ilgili IRQ kanalına sinyal gönderince tekrar harekete geçer.

Power Up Control : Yine aynı pencerede ayrı bir bölmede yer alan bu grupta ayrı bir bölmede yer alan bu grupta sistemin ne zaman otomatik açılacağını belirlenir. 'Soft-Off' özelliğine sahip anakartlarda sistem bir düğme ile veya yazılım aracılığı ile kapatıldığında elektrik doğrudan kesilmez, sistem askıya alınır.

PWR Button<4 sec : Bu ayar 'Soft Off'a getirildiğinde PC açma/kapama düğmesi 4 saniyeden sistem normal olarak kapanır. Suspend seçeneğinde ise düğmenin iki yönlü işlevi vardır; 4 saniyeden az basıldığında sistem uyku moduna geçer. "No Function" seçeneğinde ise düğme 4 saniyeden az basılı tutulduğunda Soft-off düğmesinin bu işlevi devreden çıkarır. Bu ayarlardan bağımsız olarak düğme 4 saniyeden fazla basılı tutulduğunda sistem elektriği kesilerek kapanır.

PWR Up On Modem Act : Bu seçenek "Enabled" duruma getirildiğinde bilgisayar kapalı durumdayken modemden gelen bir sinyalle (modeme bağlı telefon numarası arandığında) açılır. Ancak işletim sistemi hemen devreye girmediği için modem aracılığı ile bir faks, dosya vs. gönderiliyorsa, bu ilk denemede gerçekleşmez.

Automatic Power Up : Sisteminizin günün belirlediğiniz saatlerde otomatik olarak açılmasını sağlar.

Wake UP Events: Bilgisayarınız açılma veya askıdayken hangi durumlarda normal moda geçeceğini buradan belirliyorsunuz. Örneğin LPT&COM portunda bir aktivite olduğunda sistemin askı durumundan normal moda geçmesini sağlayabilirsiniz. Veya, Wake ON LAN, Wake On Modem Ring gibi, ek donanımlar ile sisteminizin açılması için gereken özellikleri buradan yönetebiliyorsunuz. Automatic Power Up seçeneği ile, belirlediğiniz saatlerde veya tarihlerde PC'nizi otomatik açılmasını ayarlayabilirsiniz.Bazı anakartlarda bulunan IRQ Activitiy Monitoring bölümü işe, kullanılan IRQ'ları toplu halde görebilirsiniz

5. INTEGRATED PERIPHERALS
Bu bölümde, anakartınızın üzerinde bulunan giriş/çıkış portları, IDE portları gibi aygıtların yönetimini yapılır.
OnChip IDE Channel 0/1: Birinci/İkinci IDE portunu etkin/iptal edebilirsiniz. [Enabled] şeklinde kalması tavsiye edilir. Bazen BIOS güncellemelerinden sonra, bazı IDE aygıtların çalışmadığında şikayet edilir. Bu bölüme girip IDE Portlarının iptal edilip edilmediğine bakmanız iyi olur.
IDE Prefetch Mode: Bu modu destekleyen IDE aygıtlar ile bu ayar kullanılırsa, aygıtların performansından iyileşme smz konusu olabilir. [Enabled] ayarında olması tavsiye edilir.
Primary/Secondary Master/Slave PIO: Taktığınız aygıtların PIO modlarını bu bölümde belirleyebilirsiniz. [Auto] seçeneğinde bırakırsanız, ilgili IDE aygıtı için uygun olan PIO Modu otomatik olarak seçilecektir.
Primary/Secondary Master/Slave UDMA: Ide aygıtların direkt bellek erişimini kontrol edebileceğiniz ayar. [Auto] sekmesinde kalması, her IDE aygıt için uygun olan modun otomatik seçilmesi bakımından faydalı olacaktır.
o Init Display First: Bu ayar ile, sisteme güç verdikten sonra hangi görüntü aygıtının ilk olarak kontrol edileceğini belirtir. AGP ekran kartı kullanıyorsanız [AGP], PCI ekran kartı kullanıyorsanız, [PCI Slot] ayarlarını seçmeniz mantıklı olacaktır.
IDE HDD Block Mode: Eğer IDE aygıtınız bu modu destekliyor ise, IDE aygıtlara erişimi hızlandırabilir.
OnBoard PCI Audio/Modem: Eğer anakartınızın üzerinde entegre edilmiş ses/modem entegresi var ise, bu ayar ile onları etkinleştirebilir / iptal edebilirsiniz.
Onboard FDC Controller: Disket Sürücü kontrolcüsünü iptal / etkin etmek için kullanılan ayardır. [Enabled] konumunda kalmalıdır.
Onboard Serial Port 1/2: Seri Portlarınız için IRQ değerini ve bellek adresini atamanız için bu ayar konmuştur. 1. seri portu için varsayılan ayar 3F8/IRQ4'dür. 2. seri portu için ise, 2F8/IRQ3'dür.
POWER ON Function: Bilgisayarınızı nasıl açacağınızı belirlemek için bu menü kullanılabilir. Örneğin klavye ile bilgisayarınızı açmak istediğinizde, klavyenin hangi tuşları ile bilgisayarınızı açmak istediğinizi buradan tanımlıyorsunuz. Mouse'dan ve klavyeden açma özellikleri USB Klavye ve Mouse ile işlemiyor. Bunun için PS/2 Mouse ve Klavye kullanmak gerekiyor. Ayrıca Klavyeden ve Mouse'dan bilgisayarınızı açabilmek için, bazı anakartlarda jumper oynaması yapmanız gerekebiliyor.
UART Mode Select: Infrared portu destekleyen anakartlarda bulunan bir özellik. Kızılötesi aygıtların gerektirdiği özelliklere göre, bu ayar [IrDA] veya [ASKIR] moduna getirilebilir. Infrared aygıt kullanılmayacak ise [Normal] moda getirilmesi tavsiye edilir.
UART2 Duplex Mode: UART Modu olarak IrDA veya ASKIR seçildiğinde bu ayar aktif olur. Bu şekilde full-duplex veya half-duplex transfer modunu seçebileceksiniz.
IR Transmittion delay: IR durumu olan Rx'den Tx moduna veya Tx'den Rx moduna geçiş için gecikmeyi açar/kapatır.
Onboard Parallel Port: Paralel portun çalışma adresini belirlemek için bu bölüm kullanılır. Varsayılan ayarı 378H/IRQ7'dir.
Parallel Port Mode: Paralel portun çalışma modunu belirler.

"EPP" maksimum hızda çift yönlü çalışma hızıdır.

"ECP", paralel portun iki yönde maksimum transfer hızından da hızlı çalışmasına izin verir.

"ECP+EPP", normal hızda iki yönlü çalışmaya izin verir.

SPP ise Standart Paralel Port anlamına geliyor. Eğer bağladığınız paralel aygıt, yüksek performans istiyor ise, aygıtın türüne göre, EPP veya ECP seçilmelidir. ECP Modu direkt bellek erişimine ihtiyaç duyduğundan, EPP modu seçildiğinde, sizden bir DMA adresi atanması istenecektir. BIOS'un önerdiği ayarda kalmasında bir sakınca yok. EPP modunu seçerseniz, EPP modu seçmeniz gerekecek. Eğer kullandığınız paralel aygıt, EPP modunu istiyor ise, hangi EPP modunda çalışacağını kullanım kılavuzunda belirtmiştir.

PWRON After PWR Fail: Bu ayar [Enabled] konumuna getirildiğinde, bilgisayarınız çalışırken elektrik giderse, elektrik geldiğinde bilgisayarı tekrar otomatik olarak açıyor. [Disabled] konumunda kalması bilgisayarın istenmeyen zamanda açılmasına mani olmak için uygundur.

6. PNP/PCI Setup

Bu pencerede BIOS'u kullanmak yerine PCI veriyolu yuvalarını ayarlayarak Tak Çalıştır (PnP) işletim sistemlerinden yararlanmak için gerekli seçenekler bulunur. Ayarların karşısında "Yes" seçilmişse işletim sistemi aygıtla ilgili kesmeleri kendi ayarlar. Tak Çalıştır işletim sistemi kullanmıyorsanız veya kesme ayarlarının (IRQ) sizin ayarladığınız gibi kalmasını istemiyorsanız bu "No" ayarları seçilmelidir.

PnP Os Installed : Tak Çalıştır destekli bir işletim sistemi kullanıyorsanız (OS/2, Win 95/98) bu ayarı "Yes" yapın.

Reset Configuration Data: Eğer bu ayarı [Enabled] yapıp, sistemi yeniden başlatırsanız, BIOS Setup'da bulunan PnP bilgileri bellekten temizleniyor. [Disabled] konumunda kalması daha mantıklı.

Resources Controlled By : Tak Çalıştır BIOS'lar tüm boot işlemlerini ve Tak Çalıştır aygıtları kontrol edebilir. Bu ayar 'Auto'ya getirilirse tüm IRQ ve DMA atamaları kaldırılır; çünkü BIOS bu işlemi devralır. Bu ayar tüm PCI yarıkları için ayrı ayrı olabilir (4'e kadar). Bu durumda "Recourses Controlled By" yerine Slot 1 IRQ, Slot 2 IRQ vs. seçenekleri vardır. Tak Çalıştır işletim sistemlerinde tümü de Auto'ya getirilebilir.

IRQ n Assigned to : Tak Çalıştır olmayan kartlar ve aygıtlar belirli bir IRQ'da çalışmak isteyecektir. İşte bir IRQ'yu (kesme istemi) Tak Çalıştır olan veya olmayan kartlara göre buradan ayarlayabilirsiniz. Tak Çalıştır olmayan bir aygıt veya kart bu IRQ'ya takılmış ise bu seçenek "Legacy ISA" (bazı BIOS'larda "No/ICU") olarak ayarlanmalıdır. Tak Çalıştır kartlarda ise ayar "PCI/IS PnP" (bazı BIOS'larda "Yes") olmalıdır. Aynı şekilde "DMA n Assigned To" diye bir seçenek de vardır. Aynı şey bu DMA ayarı için de geçerlidir.

PCI/VGA Palette Snoop: Bazı MPEG kartları ve 3D hızlandırıcıları gibi standart olmayan Vga veya Add-On kartlar, renkleri bozuk gösterebilir. Eğer öyle bir sorun yaşanırsa, bu ayarın [Enabled] konumuna getirilmesi önerilir. Aksi takdirde bu ayar [Disabled] şeklinde kalmalıdır.

Assign IRQ for VGA: Bu ayar mutlaka [Enabled] konumuna getirilmelidir. 1997 yılında sonra üretilen tüm ekran kartları, doğru düzgün çalışabilmesi için IRQ'ya ihtiyaç duyarlar. Bu ayar ile VGA için IRQ atanıyor.
Assign IRQ for USB: Eğer USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarı da [Enabled] konumuna getirmelisiniz.

PC HEALTH STATUS/
HARDWARE MONITOR
Bilgisayarınızda olan fanların dönüş hızı, işlemcinizi sıcaklığı, işlemci voltajı gibi PC'nizin durumunu gözetleyebiliyorsunuz.

NOT: Markalara göre farklılık göstermekte olup, işlemci ayarlarını BIOS'dan yapılmasına izin veren anakartlarda bölüm ismi farklılık gösteriyor. Örneğin, Abit anakartlarda Softmenu II(I); IWill anakartlarda SmartCPU şeklinde özel bir menü atanmıştır. Yeni Asus anakartlarda işlemci hız/voltaj ayarlarını Advanced bölümünden yapıyorsunuz. Yani, sözün özü, anakartınıza göre bazı ayarlar farklılık gösterebilir.

7. Load BIOS Defaults

Bazı kullanıcılar, ana menüdeki bu seçeneğini, BIOS'u fabrika ayarlarına getirmeye yaradığını düşünür. Ancak tüm yüksek performans özelliklerini kapatan bu seçenek, BIOS ayarları ile ilgili herhangi ciddi bir problem ile karşılaştığınızda kullanılır. Seçeneğin üzerine gelip Enter tuşuna bastığınızda işlemi onaylayıp onaylamadığınıza dair bir soru ekrana gelir. Klavyede Y (Yes - Evet) tuşuna basarsanız işlem onaylanır ve Default BIOS ayarları yüklenir, N (No - Hayır) tuşuna basarsanız işlem iptal edilir.

8. Load Setup Defaults

İşte bu BIOS'un optimize edilmiş fabrika ayarlarını yükler. Ancak kullanılan aygıtlar, işletim sistemi vs. sistemden sisteme değiştiği için bu fabrika ayarlarının yüklemesi her zaman optimum performans sağlıyor anlamına gelmez. Ayarlarınızı yukarıdaki açıklamalara göre yapmalısınız. Burada da standart Setup ayarlarını yükleme işlemi aynıdır.

9.Supervisor/User Password

Supervisor Password, hem BIOS Setup'a hem de sisteme şifre koyar. Yani şifreyi yazmadan BIOS ayarlarına da giremezsiniz, PC'niz de açılmaz. (Ancak BIOS Features Setup kısmında anlattığımız "Security Option" ayarına dikkat!) User Password ise sadece PC'nin açılışına şifre koyar. Sisteminiz ilk geldiğinde şifresizdir. İlk kez şifre girerken yazdığınız şifreyi kontrol amacıyla iki kez girersiniz. Şifreyi kaldırmak içinse bu seçeneklere basıp şifre yazma satırını boş bırakmanız yeterlidir.

10. HDD Low Level Format

Bazı BIOS'larda bulunan bu seçenek sabit diske düşük seviyeli format atar. Bir anlamda disk yüzeyini kazır diyebiliriz. Çok tekrarlanması diski bozabilir. Bu yüzden disk gözden çıkarılmadan kullanılmayacak bir format işlemidir.

11. Save & Exit Setup

BIOS Setup'da yaptığınız değişikliklerin hiçbiri BIOS'a kaydedilmeden devreye girmez. İşte bu seçeneğe 'Enter'leyip Y tuşuna basarak yaptıklarınızı kaydedecek ve tekrar sistem açılışına geri döneceksiniz. Yaptığınız değişiklikleri kaydetmeden önce bir hata yapmadığınızdan emin olun.

12. Exit Without Saving

Yaptığınız değişiklikleri kaydetmeden, yani bu değişiklikleri işleme sokmadan BIOS Setup'tan çıkmak için bu seçeneğin üzerine gelip Enter tuşuna basın. Yine olay için klavyede Y tuşuna bastığınızda sistem açılışına geçer.eri dönecektir

1)PC/VGA Palette Snoop veya Multimedia Mode

13 .BIOS TA ŞİFRE UNUTULURSA NELER YAPILMALIDIR?

AWARD BIOS'ta şifreyi unuttuysanız,bilgisayarınızı tekrar açabilmek veya BIOS a ulaşabilmek için şu şifreleri deneyin:AWARD_SW , j262 , HLT ,SER, SKY_FOX , BIOSTAR VEYA ALFAROME

AMI-BIOS'lu bir bilgisayarınız varsa şifreyi AMIDECOD.EXE adlı program ile okuyabilirsiniz.Üreticinin kendiside bir şifre koymuş olabilir,bu şifre genellikle bu tip durumda ''AMI'' dir.

Bir diğer seçenek ise bilgisayarı açıp main board üzerindeki pili çıkarmakyaklaşık 27 dakika sonra takmaktır.Pili çıkartıp takarken çok dikkatli olun pili tutan pimler kırılabilir.

14. BİİP seslerinin anlamları

Award kartınız varsa ve bilgisayarı açtıgınızda sadece biiplemeler duyuyorsanız bunun nedeni grafik kartındaki bir hatadır.Zira BIOS bu durumda ekranda bir uyarı mesajı gösteremez ve bu yüzden uzun ve yavaş bir biip sesini takip eden iki kısa biip sesi daha verir.Böyle bir durumda grafik kartınızın PCI slotuna tam olarak oturup oturmadığını kontrol edin,test için başka bir grafik kartı takmayı deneyin,birde monitör kablosunu kontrol edin.genelde award bios biip anlamları aşağıdadır

1 uzun: Bellek Problemi. Bellek modüllerinin yerine oturup oturmadığını kontrol etmek, bellek modüllerini farklı bir yuvaya takmak, belleği değiştirmek çözüm olabilir.
1 uzun 2 kısa: Görüntü hatası. BIOS ekran kartına ulaşamıyor olabilir. Ekran Kartının yerine oturup oturmadığını kontrol etmek gerekebilir.Ekran Kartı, Ekran Kartı belleği hatası veya anakart ile ilgili bir problem de olabilir.
1 uzun 3 kısa: Yukarıdaki ile aynı.
Sürekli bipleme: Bellek veya görüntü hatası. İşlemci ısısının yükselmesi de olabilir. Diğer donanımları da kontrol etmek gerekir

AMI BIOS ise biiplemeler söz konusu oldugunda kendini daha iyi ifade eder.AMI BIOS larda biip seslerinin uzunluğu değil sayısı önemlidir.

Tek biip sesi: Bellek tazeleme hatası (Refresh hatası).RAM'lerin yuvasına tam olarak oturtun.,yerlerini değiştirin veya yenileriyle değiştirin

Iki biip sesi: Bellekte bir parity devre hatası.Çözüm yolu tek biip sesindeki gibi

Üç biip sesi: 64"base" RAM hatası. çözümü İki biip gibi

Dört biip sesi: Sistem Saati hatası.Timer entegresi bozuk ''tek biip sesindeki gibi RAM modüllerini değiştirin.Bu işe yaramaz ise anakartınızı değiştirmeniz gerekir.

Beş biip sesi: CPU hatası.İşlemciyi soketinden çıkartın ve iyi bir bağlantı olacak şekilde yeniden doğru ve dikkatli bir biçimde yerleştirin

Altı biip sesi: Adres hattı A20 dogru çalışmıyor.BIOS a girebilirseniz''FAST GATE A20'' seçeneği probleminizi çözecektir.Klavye Denetçisi hatası

Yedi biip sesi :İşlemci veya anakart hatası

Sekiz biip sesi: Grafik kartının belleği bozuk

Dokuz biip sesi: BIOS yongası hatası. ROM' daki Checksum doğru değil.BIOS güncellemesi yapmalısınız.

On biip sesi : Setup belleği bozulmuş.Mümkünse BIOS'a girin ve ''SAVE AND EXIT '' ile verileri yeniden kaydedin.

Onbir biip sesi: Bu kadar biiplediğine göre durum vahim demektir.Bozuk Cache belleği.Cache belleği anakarta lehimlenmişse anakartı değiştirmekten başka çareniz yok.

15. PERFORMANSI ARTTIRAN BIOS AYARLARI

Yeni BIOS'ların bazılarında bulunana "In Order Queue Depth" ayarı ile CPU, komutları işlemden önce kaç tane komutun kuyruğa alınabileceği ayarlanabiliyor. 4 olarak kalması performans olarak önemli bir avantaj sağlayacaktır. Bazı anakart üreticileri, yeni BIOS güncellemelerinde bu ayarı BIOS'a dahil ediyor.

Günümüzde bazı anakartlar, bütünleşik ses ve(ya) ekran kartları ile geliyor. Genelde bu bütünleşik aygıtları pek kullanmayız. Eğer kullanıyorsanız, ona diyecek sözümüz yok. Ama kullanmıyorsanız, BIOS'da "Integrated Peripherals" veya "Advanced I/O Configuration" bölümünde Onboard PCI Audio/Modem ve Onboard VGA ayarlarını [Disabled] konumuna getirin. Hem bu aygıtların sistem kaynaklarını tüketmesini engellerseniz, hem de olası çakışma riskini azaltmış olursunuz

CPU INTERNAL VE EXTERNAL CACHE BIOS' ta her iki seçeneğinde ENABLE olmasına dikkat edin.Bunlardan herhangibiri iptal edildiğinde bilgisayar yavaş çalışır.

BELLEKLERİNİZE MAKSİMUM PERFORMANS
VIA KT133/KX/Apollo Pro 133(A) Kullanıcıları için: Güncel VIA yongasetlerinde alışık olmadığımız bir özellik dikkati çekiyor: Bellek hızını, FSB hızıyla asenkron çalıştırabiliyorsunuz. Örneğin, FSB hızının 66 MHz iken, bellekleri 100 MHz de çalıştırabilme olanağınız var. Bu ayarı Advanced Chipset Features bölümünde bulunan DRAM Clock ayarıyla yapıyorsunuz. (AWARD Medallion BIOS'da bu ayar, Advanced bölümünde bulunan System/SDRAM Frequency Ratio ayarıyla yapılıyor.) Sisteminiz 66 MHz FSB ile çalışıyorsa, bellek hızını maksimuma taşımak için bu ayarı [+33MHz] ayarına getirin. Böylece bellekleriniz 100 MHz'de çalışacak. Aynı şekilde eğer sisteminizi 100 MHz FSB'de çalışıyorsa, eğer bellekleriniz kaliteli ise, maksimum bellek performansı için bu ayarı yine [+33MHz] konumuna getirin. Eğer sisteminiz 133 MHz FSB ile çalışıyorsa, [+33MHz] seçeneğini seçemiyorsunuz. Eğer sisteminizi 133 MHz de çalışırken sık sık bellek hatası oluşuyorsa, bu ayarı [-33MHz] konumuna getirerek bu sorunu halledebilmeniz mümkün.
i815 yongasetli anakartlarda bu ayar o kadar ayrıntılı değil: sisteminiz 66 MHz FSB hızında çalışırken, bellekleriniz 100 MHz de çalışıyor. Sistem 100 MHz FSB'de iken, bellek hızlarını 133 MHz'e çıkaramıyorsunuz. Ama sisteminiz 133 MHz'de iken bellekleriniz 100 MHz'e indirebiliyorsunuz. Eğer belleğinizi 133 MHz' dayanamıyorsa, i815 yongasetli anakart bu ayarı ile size şans tanıyor.
Bütün güncel yongasetlerini taşıyan anakartların BIOS'unda bulunan, kullandığınız SDRAM'ların zamanlamaları ile ilgili ayarlar da performans konusunda önemli paya sahip. Bellekler adresleme işlemleri CAS Latency Timer, RAS to CAS Delay, RAS Precharge time şeklinde ayarlarla birbirinden ayrılırlar. Bunların hepsi gecikme ve(ya) tekrar şarj süresini belirliyor. Yani bu ayarlar için seçilen değerler ne kadar küçükse o kadar iyidir. Ama bütün bellekler aynı değildir. Farklılık gösterir. Bu ayar için iki seçenek vardır: 2 ve 3. En iyi belleğin bu zamanlamaları sırasıyla 2/2/2'dir. Tabii, bu tür belleği ülkemizde nerede buluruz da bir soru işareti. Peki kendi belleğinizdeki bu zamanlamaları nerden bileceksiniz? Eğer kalitesiz olmayan bir bellek türüne sahipseniz, üzerinde SPD yongası bulunacaktır. Eğer BIOS'da SDRAM Configuration menüsünde [By SPD] şeklinde bir ayar varsa, bellek üzerinde bulunan SPD entegresinden bilgiler okunacaktır. O konuda rahatsınız. Fakat her anakartta [By SPD] ayarı bulunmuyor. Ayarları denemek lazım. İlk başta 2-2-2 yapın. Olmazsa 3-2-2. Sorun çıkarsa, 3-3-2 ve yine sorun çıkarsa mecburen 3-3-3 ayarını kullanacaksınız. VIA yongasetli bazı anakartlarda bu ayarlardan sadece CAS Latency ayarı bulunuyor. SDRAM Cycle Length şeklinde bir ifadeyle de karşılaşabilirsiniz. Bu ayarı 2 olarak deneyin. Sorun çıkarsa tekrar 3'e dönersiniz. Son olarak, bazı anakartlarda bulunan SDRAM MA Wait State ayarını [Fast] yapma önerisinde bulunacağız. Sorun çıkarsa [Normal] ayarına dönersiniz.

EXTERNAL CACHE BIOS' ta External cache için ''Write Back veya ''Write Trough'' seçeneklerinden birini seçmek mümkünse Write Back'i seçin.Bilgisayar böylece daha hızlı çalışacaktır.Çünkü CPU verileri sadece tek bir erişimde Cache'e yazacaktır.

QUICK POWER ON SELF TEST Bilgisayarınızın daha hızlı açılmasını istiyorsanız bu seçeneği ENABLE yapın.BIOS bu durumda bilgisayar açılırken bazı testleri pas geçecektir,mesela belleğin test edilmesi gibi.Ancak bilgisayarınızda problemler çıkarsa bu seçeneği iptal etmelisiniz

Advanced Chipset Features bölümünde bulunan "CPU to PCI Write Buffer" ayarını [Enabled] konumuna getirerek, işlemciden PCI veriyolunda bulunana bir aygıta yazma/okuma komutu verilmesi ile uygulanması için arada geçen süreyi azaltır.
Yine aynı şekilde, aynı yerde bulunan "PCI Dynamic Bursting" ayarı, [Enabled] konumunda iken, tek komut ile çok fazla bilgi PCI veri yoluna aktarılmak istendiğinde, bu özellik devreye girerek performans arttırmaya yarıyor. Bu ayarın, [Enabled] konumunda olmasını tavsiye ediyoruz.
ISA Slota sahip anakartlarda bulunan ve Advanced Chipset Features bölümünde "Delayed Transaction" ayarı gayet önemli. PCI veriyolunu çalışma darbeleri ile, ISA veriyolunun çalışma darbelerini buluşturmak içindir. ISA veriyolu, PCI veriyolunda çok yavaştır. Dolayısıyla gecikme süresi de gayet fazladır. Bu gecikme süresinin fazlalılığı PCI veriyolunu da etkiliyor. Bu ayarı [Enabled] yaparak, Anakart 32 bit'lik yazma tampon belleğini devreye sokarak bu yavaşlamayı engelliyor. Böylece, ISA veriyoluyla bir işlem yapıldığında PCI veriyolu etkilenmiyor. Dolayısıyla bu ayar, daha fazla performans için [Enabled] yapılmalı. Bu ayarı etkin yaptıktan sonra ISA ve PCI aygıtları arasında bir sorun çıkarsa, [Disabled] yapmanız gerekecek. (Tabii ISA aygıt kullanmıyorsanız, bu ayarı es geçin)

VIDEO BIOS SHADOW VE SYSTEM ROM SHADOW Shadow fonksiyonu ile BIOS verileri yavaş ROM alanından hızlı RAM'e kopyalar.Mesela bir grafik kartının ROM belleği genelde 170ns. ile çalışır,anabellek ise buna karşın 60 veya 70 ile.Bu seçenek Enable olarak ayarlanırsa grafik kartı daha yavaş olan Video BIOS a değil daha hızlı olan anabelleğin adres alanına erişecektir.Eğer bu ayarı [Enabled] yaparsanız, ROM'daki bilgiler belleğe atılarak sistem hızlanır fakat video ile ilgili olan kavramlar yavaşlar, örneğin oyunlar. Yani oyuncular bu ayarı [Disabled] yapmalı.

BOOT SEQUENCE Bilgisayarınızı çoğunlukla sabit diskten açıyorsanız,Boot Sequence'i C:-A: olarak ayarlayın.Bu durumda BIOS bilgisayar açılırken A:sürücüsünde bir disket bulunup bulunmadığını ve disket varsa bir sistem disketi olup olmadığını kontrol etmez,böylece daha hızlı boot edebilirsiniz.

BOOT UP FLOPPY SEEK BIOS'ta bu seçeneği Disable yapın .Bu ayar sadece boot sırasında bir disket sürücüsünün bulunup bulunmadığını ve 40 veya 80 izli bir sürücünün söz konusu olup olmadığını kontrol eder.Tüm yeni sürücüler 80 ize (track) sahip oldukları için bu fonksiyona gerek yoktur.Ne kadar az kontrol olursa sistemimiz o kadar hızlı çalışır.

BIOS AYARLARI AÇIKLAMA
Interleaved Memory Ram slotlarınızın tümü aynı tür ram ile dolu ise, bu seçeneği aktif yapın. Bilgisayar bu durumda hafızaya sırasıyla ulaşır ve "waitstates" lerden kaçınması sağlanır. Bu sistemi biraz hızlandırır.
Cache-Timing / Ram-Waitstates / Waitstates,Precharge / Time,Delay Sisteminizde yeteri kadar bellek olduğu halde yinede sisteminizin yavaş olduğunu düşünüyorsanız, Bu ayarların en düşük değerlerini seçin ve performansınızı test edin, işlemi birkaç değişik değerle deneyip size en iyi performans veren ayarı bulabilirsiniz.
Hidden Refresh DRAM bellekler yapıları gereği tuttukları veriyi kaybetmemek için tazeleme gereği duyarlar. Bu durum sistemde yavaşlamaya sebep olur. Bu ayarın aktif edilmesi tazeleme işleminin daha verimli yapılmasını sağlar.
DRAM Page Mode / Fast Page Mode DRAM Bu ayarları aktif yaparsanız, sistem performansınız artacaktır.
Internal Cache / Cache Memory / External Cache İşlemcinizin dahili ön belleği ile anakart üzerinde bulunan ön bellek ayarlarıdır. Bu ayarları aktif yaparsınız, sistem performansınız artacaktır.
Write Back, Write Through Write Through, işlemci bilgilerini daha yavaş olan Ram belleğe yazar. Write Back ise bilgisayarın yükü yükselene kadar işlemci önbelleğine bilgiler tekrar yazılır. Bu durumda anakart önbellek denetleyicisi işlemcinin eski bilgilere erişimini önler. Bu yüzden eğer bios izin veriyorsa Write Back önbelleklemeyi tercih edin.
Cache Write Hit State / Cache Write Cycle Harici belleğinizin yavaş olduğunu düşünüyorsanız, bios'dan bu ayarları kontrol edin ve bekleme zamanını en düşük değerlerine getirin. (0/1/2 yada 0/1 WS)
Ide Multiple Sector Mode / Ide HDD Block Mode Bios bu transfer şeklini destekliyorsa bunu aktif hale getirerek yada en uygun değeri seçerek, diskinizin transfer hızını artırabilirsiniz. Bu işlemci performansınızı da artırır.
System Boot Up Cpu Speed / Boot Up System Speed Bu seçeneği High olarak seçin. Bilgisayaranızın açılışı hızlanacaktır.
System ROM Shadow, System BIOS Shadow Bu seçeneği aktif hale getirirseniz, Bios Rom'unu bilgisayarınızın daha hızlı olan Ram belleğine kopyalamış olacaksınız.
System Shadow Cacheable, Video Shadow Cacheable / System Shadow, Video Shadow Bu seçeneği aktif yapın. Bu seçenekle Video ve sistem Bios'unuzu önbelleklemiş olursunuz.
Memory Above 16 MB Cacheable Eğer Ram belleğiniz 16 MB veya altında ise bu seçeneği pasif duruma alın. Bu 16 MB üstü önbellekleme işlemini iptal eder.
Keyboard Clock Speed / AT Clock Speed / AT Clock Cycle Klavye ve ISA girişlerine bağlı kartların frekans ayarlamaları bu seçeneklerle yapılır. Performans sağlama için bu seçenekleri en düşük değeriyle değiştirin. (Pclk/2)
Read-Write / Burst-Timing 60ns SIMM belleğiniz için x222, 70ns SIMM belleğiniz için x333, 80ns SIMM belleğiniz için x444 değerleri uygundur.
A20 Gate Genelde DOS işletim sistemi kullanıyorsanız, bu seçeneği fast olarak seçin. Bu seçenek sisteminizin Protected moda geçişini ve 1MB üzerindeki bellek erişiminizi kontrol ediyor.
Quick Power On Self Test Bu seçeneği aktif hale getirin. Bu durumda bilgisayarınız Ram belleğinizi bir kez yazma testinden geçirecektir ve donanım testi atlanacaktır. Bu durum sistemin açılışını hızlandırır.
Floppy Seek During Boot / Boot From: "A-C-SCSI" Buradaki ilk seçeneği kapatır ve ikinci seçeneği "C-A" ile başlayan bir duruma getirirseniz, açılışta sisteminiz disket sürücünüzü boot işlemi için kontrol etmez, direkt olarak sabit diskinizden açılır. Bu durum da sisteminizin açılış hızınızı artırır.
PCI Concurrency PCI kartlar eş zamanlı veri aktarırlar yada birbirinin veri işlemesini beklerler. Bu seçeneği aktif ederseniz ekran kartı gibi yoğun işlem gören kartların performansı artacaktır.